Dzisiejszy artykuł poświęcony jest emocjom. Każdy z nas przeżywa emocje. Jedni w większym stopniu, drudzy w mniejszym. Zastanówcie się na chwilę jakie emocje wzbudza w Was dany film, spotkanie rodzinne albo ze znajomymi, książka bądź muzyka. A teraz zastanówcie się spokojnie jakie emocje wzbudza w Was strona internetowa lub aplikacja, np. fitness. Za co lubicie daną stronę internetową, albo za co jej nie lubicie. W jakim stylu wolicie aplikację mobilną, co Was w niej denerwuje, a co podoba.

Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, bo emocje są naszą naturalną, nieodzowną częścią, ale wszystko to co jest wokół nas i to czego doświadczamy, to emocje.

UX, emocje i psychologia. O co chodzi?

Zanim przejdziemy do tego co to są emocje, skąd pochodzą i jaki mają na nas wpływ, musimy zdać sobie sprawę, że UX, czyli doświadczenia użytkowników bazują w głównej mierze na psychologii.
Psychologia przeważnie kojarzy nam się z osobami, które mają problemy na tle samozachowawczym, z uzależnieniami bądź depresją. Jednak okazuje się, że psychologia jest tak rozbudowaną dziedziną, że występuje w różnych aspektach naszego życia.
Wszystkie reklamy, seriale, teleturnieje, strony internetowe, aplikacje, itp. (można wymieniać w nieskończoność) są tak tworzone, aby docierały do nas i pobudzały nasze emocje kierując nimi do działania, czyli:

Na przykład:

widzicie zbiórkę pieniędzy na bezdomne zwierzaki. Część z Was na pewno zlituje się i od razu przeleje darowiznę po tym jak tylko zobaczy zdjęcie psa na łańcuchu, albo jego biedne, duże oczy proszące o nowy dom.

lub drugi przykład:

planujecie zacząć odchudzanie, albo po prostu zacząć ćwiczyć. Ściągacie apkę z App Story lub Google Play. Po zainstalowaniu okazuje się, że dostajecie nagrody w postaci medali lub żetonów za każde wykonane ćwiczenie. Zachęca Was to do dalszych ćwiczeń i motywuje. Tym samym kupujecie na kolejny miesiąc subskrypcję aplikacji. I tak dopóki sami z niej nie zrezygnujecie .

 

Wróćmy jednak do tego co to jest psychologia, abyśmy lepiej zrozumieli, dlaczego UX będącą w miarę „nową dziedziną” bazuje i korzysta z nauki tak starej i jak psychologia.

Pierwsze podwaliny psychologii narodziły się w starożytnej Grecji za sprawą Arystotelesa oraz Sokratesa. Obaj uczeni zajmowali się poznaniem umysłu oraz duszy i ciała człowieka. Natomiast do kaonu nauk psychologia weszła dopiero w XIX. Na przestrzeni wieków psychologia ewoluowała i rozrosła się. Z psychologi klinicznej, eksperymentalnej, poznawczej czy osobowej, ewoluowała również do takich dziedzin jak marketing, UX, projektowanie stron internetowych lub aplikacji, reklama, wydawnictwa gazet oraz książek.

Psychologia nie tylko bada emocje, ale nimi też „zarządza”, „modeluje je” i „rozwija”. Natomiast emocji nie da się wyjaśnić. Są to odczucia występujące w danym momencie i zawsze powiązane z czymś. Tak jak wspominaliśmy powyżej o zbiórce darów na rzecz bezdomnych zwierząt lub aplikacji.
Można podać też inny przykład.
Czytając książkę lub film, dajmy na to thiller, czujemy napięcie, zdenerwowanie, strach lub często fascynację.
Zwróćcie proszę uwagę na filmy kiedyś i dzisiaj. Czy również tak bardzo je przeżywaliśmy? Teraz podczas seansów filmowych takich jak „Obcy. Romulus”, „Botoks” Patryka Vegi odczuwamy jeszcze bardziej emocje.

Aktualnie, każda reklama, każdy film, okładka książki przechodzi przez szereg osób, które mają za zadanie tak go „obrobić”, napisać scenariusz lub zaprojektować okładkę, aby wywołać dodatkowe emocje i dotrzeć do odbiorcy.

Tak samo UX podczas projektowania stron internetowych, sklepów online lub aplikacji mobilnych, sięga nie tylko do wiedzy o projektowaniu i grafice, ale przede wszystkim do psychologii.

psychologia

UX a emocje

Emocje w UX, to pewien schemat działań marketingowych. UX designer projektuje tak strony, aby poprzez estetykę zbudować emocje klienta oraz dąży do wywołania w nim pozytywnych odczuć. Jednak należy pamiętać, że podczas projektowania UX i tworzenia strategii marketingowej nie można kierować się tylko emocjami. Należy pamiętać o tym, że nasze emocje są kształtowane przez wiele czynników, takich jak wychowanie lub uwarunkowanie kulturowe. Dlatego też nie da się stworzyć idealnej strony lub aplikacji, która usatysfakcjonuje 100% odbiorców. Zawsze znajdzie się osoba bądź grupa osób, do której nie uda nam się dotrzeć.

Nie mniej jednak tak jak w każdej dziedzinie tak i UX musi kierować się kilkoma teoriami, które są dla niego wskazówkami przy projektowaniu.

Pierwsze teorie i zasady na temat psychologii i emocji w UX oraz marketingu powstały na początku XX w w Niemczech. Stworzyli je niemieccy naukowy, którzy przyjęli za cel badań odkrycie sposobu jak ludzie porządkują, organizują, układają i postrzegają kompozycje graficzne oraz je rozumieją.
Na tej podstawie stworzyli zasady oraz teorie, które wskazywały, że natura ludzka sama szuka porządku i prostoty. Oznacza, to że odbiorcy szukają rzeczy prostych, „na wierzchu” i lubą jak jest uporządkowane. Ułatwia im, to poruszanie się w danej materii, do której wchodzą w danej chwili, np. na stronę internetową lub aplikację.
Również podczas prowadzenia badań udowodniono, że ludzi umysł za pierwszym razem jak widzi wizualizację, to przetwarza ją w całości. Dopiero jeśli zobaczy ją drugi raz lub kolejny, to dostrzega detale. Dopiero kolejnymi razami wizualizacja jest rozkładana na czynniki pierwsze.

emocje

Teorie i zasady psychologii stosowane w UX

Tak jak każdy nurt, dziedzina nauki czy wykonywany zawód opiera się na teoriach, prawach i zasadach, tak również UX. Na jakiejś podstawie przecież tworzone są strony internetowe, aplikacje lub sklepu online.

Poniżej przedstawiamy wybrane zasady Gestalt oraz teorie psychologii stosowane w projektowaniu doświadczeń przez UX.

UX i psychologia kolorów

Kolory w projektowaniu odgrywają bardzo kluczową rolę. Ich dobór jest niezwykle ważny, aby strona zaistniała. Kolory powinny być dobierane odpowiednio pod daną branżę oraz tworzyć z grafiką i zdjęciami spójność. Kolor niebieski będzie budził w odbiorcy zaufanie, a kolor zielony odnosił się do natury. Z kolei kolor pomarańczowy i żółty będą zachęcały do działania, a czerwony przyciągał uwagę. To gdzie nasze oczy skierują się w pierwszej kolejności ma duże znaczenie. Nasz mózg zawsze będzie zapamiętywał, to co najbardziej przykuwa uwagę i jest charakterystyczne.

psychologia marki
takie same

Zasada symetrii

Ta zasada jest dość istotna. Elementy, które są symetryczne zawsze będą się wyróżniać na tle innych elementów. Dzieje się tak, dlatego że nasz mózg szuka harmonii, porządku i ładu. Symetria elementów prowadzi do spokoju odbiorcy i pozwala mu się zrelaksować. Dzięki tej zasadzie odbiorca nie musi poszukiwać na stronie innych, np. grafik i tym samym nie jest chaotyczny.

Zasada figury tła

Figury, które są pokazane na tle, są ważniejsze od niego. Nasz mózg widzi je jako pierwsze, bo wydają się że ich odległość jest bliska. Pozwala to na skoncentrowaniu się na istotnych elementach, często pomijając tło lub dalsze elementy.

tło
puchary

UX i motywacja

Piramidę Maslova zapewne zna każdy. Jest ona omawiana od poziomu szkoły podstawowej aż po studia. Jest ona bardzo ważna w projektowaniu stron przez UX, bo pokazuje motywację odbiorców do korzystania. Z tego powodu UX designer mogą projektować interfejsy, które lepiej odpowiadają naszym potrzebom. Przykładem może być aplikacja Duolingo, która motywuje użytkowników do działania poprzez przypomnienia, medale, porównywania z innymi użytkownikami.

Zasada wspólnego regionu

To nic innego jak tylko obramowania. Jeśli chcemy wyróżnić coś istotnego na stronie, np. cennik, albo terminy warto skorzystać z obramowania. Dzięki temu wyróżniamy, to na czym nam zależy. Także możemy zmienić kolor wyróżnionego elementy, że jeszcze bardziej przykuwał uwagę odbiorcy.

obramowanie
strona

Zasada układu strony

To jak treści, zdjęcia lub grafika jest rozmieszczona na stronie internetowej ma ogromne znaczenie. Ważne jest, aby na górze strony były zaznaczone najważniejsze elementy i przede wszystkim widoczne. Odbiorca powinien widzieć menu, kontakt, koszyk lub box do wyszukania informacji. W dzisiejszym świcie, w którym pędzimy każdego dnia i odczuwamy bardzo dużo bodźców, staramy się jak najszybciej znaleźć na stronie, to co nas interesuje i to kupić. Nie mamy czasu i nie lubi zagłębiać się w poszukiwaniu rzeczy.

UX wraz z teorią przywiązania

Przeważnie każdy z nas utożsamia się jakąś marką. Możemy mieć ulubioną markę odzieżową, np. Puma, w której kupujemy odzież i obuwie, sklep meblowy, np. Ikea, markę samochodu i można tak wymieniać w nieskończoność. To właśnie do ulubionej marki jesteśmy przywiązani i korzystając z jej produktów, jesteśmy usatysfakcjonowani. W UX mogą, to być treści, które są wysyłane do odbiorców, grafiki, dodatkowe aplikacje.

marka
książka

UX oraz teoria Cialdiniego.

O Robercie Cialdinim myślę, że słyszał, każdy absolwent kierunku zarządzania. To on stworzył zasadę, która ma za zadanie wywierać wpływ na innych. Do tej metody należą, wzajemność, zobowiązanie, konsekwencja, dowód społeczny, autorytet, sympatia, niedobór czegoś. W UX metody te mają zastosowanie przy projektowaniu interfesju, które mogą być bardziej przekonywujące.

Wnioski

UX designer nie tylko jest projektantem. Przede wszystkim jest psychologiem, strategiem oraz marketingowcem. Pomimo tego, że jego praca oparta jest na projektowaniu i wykorzystywaniu przede wszystkim komputera, to musi dysponować szeroką wiedzą z psychologii oraz marketingu. To jak będzie wyglądała strona internetowa, treści i grafiki, a przede wszystkim, to czy trafi do odbiorcy i z jakim skutkiem zależy od niego.

Jak widać, psychologia, które może nam się wydawać odrębną dziedziną nauki jest bardzo mocno powiązana z UX designerem i UI oraz marketingiem. Dzięki niej możemy „przekonać” i „nakierować” użytkownika na korzystanie z naszej strony internetowej, sklepu online lub aplikacji mobilnej.